یکی از روشهای پیشرفته تصویربرداری پزشکی است. با استفاده از این روش میتوان تصویر بافتهای درونی بدن را دید و از آن طریق مشکلات و بیماریهای اعضاء بدن را تشخیص داد.
همانطور که می دانیم در روشهای تصویربرداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزه کننده قرار میگیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد میتواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلولها شود.
ولی در ام آر آی از اشعه ایکس استفادهای نمیشود و بنابراین نسبت به رادیولوژی و سی تی اسکن بسیار کم ضررتر است.
موارد کاربرد
امروزه MRI در تشخیص بسیاری از بیماریها و ضایعات اعضاء مختلف بدن به کار میرود. از این روش میتوان برای تشخیص، درمان و دنبال کردن مسیر بیماری استفاده نمود. مثلاً تمام ناهنجاریهای مغز و نخاع بهوسیله MRI نشان داده میشود.
تشخیص علت درد کمر که آیا ناشی از درد عضله میباشد و یا به علت فشار روی عصب. برای تشخیص و روند توسعه سرطان از این روش استفاده میشود.
۱- MRI مغز
در بررسی مغز، نخاع، چشم، گوش و بسیاری از دیگر اعضاء موجود در ناحیه سر و گردن بهکار میرود. باید یادآور گردید که نخستین بار از این روش در بررسی مغز و نخاع استفاده شد و MRI به میزان زیادی به یاری متخصصین و جراحان مغز و اعصاب آمد. از این روش در تشخیص پارگی و جابجایی دیسکهای بین مهرههای ستون فقرات، صدمات و تومورهای نخاع، تومورهای مغز، خونریزیها و بهخصوص سکتههای مغزی استفاده میشود. در برخی موارد خاص که تشخیص آن بر عهده پزشک معالج شماست، ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم جهت تصویربرداری در روش MRI باشد. در این نوع تصویربرداری، تصاویر کاملا تفکیکشدهای از بخشهای مختلف مغز گرفته میشود. وضعیت بیماران مبتلا به سردرد حملهای و ناگهانی؛ ضعف و دوربینی، با MRI مغز قابل بررسی است. MRI مغز برای تکمیل تصویربرداری به وسیله سیتیاسکن و در مواردی نامشخص بودن تصاویر دریافتی بهوسیله سیتیاسکن نیز استفاده میشود.
۲-MRI استخوان و مفصلها
در این نوع تصویربرداری، وضعیت تمام استخوانها و مفصلها، حتی بافتهای نرم به ویژه بخشهای متصل به آنها قابل بررسی است. وضعیت تاندونها، رباطها، عضلات، غضروفها و آسیبهای احتمالی استخوانها نیز با این تصویزبرداری مورد بررسی قرار میگیرد.
۳-MRI حفره شکم
معمولاً زمانی که استفاده از سیتیاسکن و سونوگرافی پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباید، از MRI حفره شکم برای بررسی دقیق وضعیت اندامهای درونی حفره شکم استفاده میکنند. شاخصترین کاربرد MRI حفره شکم، بررسی وضعیت کبد، غدد فوقکلیه و پانکراس است.
۴-MRI ویژه دستگاه گردش خون
MRA، ام آر آی ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضعیت قلب و رگهاست. رگهای مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز نیز با این نوع MRI بررسی میشوند. برای بررسی وضعیت رگهای محوطه شکم، به ویژه رگهای مرتبط به کلیهها نیز از MRA استفاده میکنند.
امروزه استاندارد جهانی تصویربرداری برای تشخیص بیماری شریانهای کرونوی آنژیوگرافی با اشعه ایکس است، بطوریکه در جوامع پیشرفته سالیانه نزدیک به یک میلیون عمل با کاتتر قلبی (Cardiac Catheterization) انجام میگیرد.
با اینحال آنژیوگرافی با اشعه ایکس پرهزینه و دارای خطرات تشعشعیست (بخصوص برای کسانی که مدام با این نوع دستگاهها سروکار دارند)، گذشته از اینکه تهاجمی (invasive) نیز میباشد. در عوض MRA از اینگونه نقاط ضعف عاری است (کاملاً غیر تهاجمی non-invasive است)، و لذا مدت هاست مورد توجه پزشکان و دیگر متخصصان بوده است.